Πρόκειται για την πρώτη υπολογιστική μηχανή της Iστορίας. Χρησιμοποιούνταν για τον εντοπισμό και την πρόβλεψη σημαντικών αστρονομικών και ημερολογιακών γεγονότων. Τα υπολείμματά του βρέθηκαν τυχαία από σφουγγαράδες το 1900 στο περίφημο ναυάγιο της νήσου των Αντικυθήρων. Η κατασκευή του τοποθετείται στο 120 π.Χ. περίπου και είναι πιθανότατα προϊόν ενός Ροδιακού εργαστηρίου ή μικροασιατικού εργαστηρίου, που εξέλιξε την παράδοση της «σφαιροποιίας» του Αρχιμήδη, με άμεσους εμπνευστές τον Ίππαρχο ή τον Ποσειδώνιο.
Αποτελούνταν από δείκτες, κλίμακες και τριάντα πέντε τουλάχιστον συνεργαζόμενους οδοντωτούς τροχούς που έπαιρναν κίνηση από μια χειρολαβή. Στην εμπρόσθια όψη του έφερε μια κυκλική κλίμακα των 365 ημερών με τη δυνατότητα της προσθήκης μιας επιπλέον ημέρας κάθε τέσσερα έτη. Στην οπίσθια όψη του έφερε τις σπειροειδείς κλίμακες των κύκλων του Μέτωνος και του Σάρου και τους κύκλους του Καλλίππου, του Εξελιγμού και των αθλητικών αγώνων (Ολυμπιάδας). Με την περιστροφή της χειρολαβής και επομένως την επιλογή μιας ημερομηνίας στην εμπρόσθια κλίμακα των 365 ημερών οι υπόλοιποι δείκτες έδειχναν όλες τις διαθέσιμες αστρονομικές πληροφορίες γι’ αυτήν (π.χ. θέση και φάση σελήνης, αντιστοίχιση ηλιακού-σεληνιακού ημερολογίου, κ.ά.). Αντίστροφα αν ο χειριστής του οργάνου έφερε ένα δείκτη σε κάποιο συγκεκριμένο αστρονομικό ή ημερολογιακό γεγονός (π.χ. έκλειψη σελήνης ή τέλεση Ολυμπιάδας) μπορούσε να δει την ημερομηνία (ακόμη και την ώρα) που αυτό θα συνέβαινε στο μέλλον ή συνέβη στο παρελθόν. Ο Solla De Price και ο Michael Wright ήταν στο παρελθόν οι σημαντικότεροι μελετητές του μηχανισμού. Η ανακατασκευή αυτή απηχεί την κατασκευαστική άποψη του συγγραφέα που βασίστηκε στα νέα δεδομένα της Διεθνούς Ομάδας Μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων.
Στο κέντρο της αριστερής πλάκας διακρίνονται οι δύο διαβαθμισμένοι δακτύλιοι με το αιγυπτιακό και το ελληνικό ζωδιακό ημερολόγιο, ο ήλιος και η σελήνη με τη θέση και τη φάση της. Με τη χρησιμοποίηση ενός ζεύγους ομόκεντρων οδοντωτών τροχών και ενός άλλου ζεύγους έκκεντρα τοποθετημένων (50 οδόντων άπαντες) με έναν ειδικό τρόπο μετάδοσης τύπου πείρου – σχισμής, επιτυγχανόταν η προσομοίωση της φαινόμενης ταχύτητας της σελήνης με την επιτάχυνσή της κατά το περίγειο και την επιβράδυνσή της κατά το απόγειο. Στο άνω τμήμα της δεξιάς πλάκας διακρίνεται ο σπειροειδής κύκλος του Μέτωνος, που αποτελούνταν από 235 συνοδικούς (σεληνιακούς) μήνες (με βάση το κορινθιακό ημερολόγιο) συνολικής διάρκειας 235*29,5/365=19 ετών. Εσωτερικά της μετωνικής σπείρας στο αριστερό τμήμα της διακρίνεται ο κύκλος του Καλλίππου, που αντιστοιχούσε σε χρονική διάρκεια ίση με τέσσερις μετωνικούς κύκλους, δηλ. 4*19=76 έτη. Χρησιμοποιούνταν για την απόλυτη αντιστοίχιση του σεληνιακού με το ηλιακό έτος. Στο δεξιό τμήμα της διακρίνεται ο κύκλος της Ολυμπιάδας. Χρησιμοποιούνταν για τον εντοπισμό της τέλεσης των σημαντικότερων αθλητικών αγώνων της αρχαιότητας (Ολύμπια, Πύθια, Ίσθμια, Νέμεα και Νάια). Στο κάτω τμήμα της δεξιάς πλάκας διακρίνεται ο σπειροειδής κύκλος του «περιοδικού χρόνου» (Σάρου) που αποτελούνταν από 223 συνοδικούς μήνες συνολικής διάρκειας 223*29,5/365=18 ετών. Εσωτερικά του διακρίνεται ο κύκλος του εξελιγμού που αντιστοιχούσε σε χρονική διάρκεια ίση με τρεις κύκλους Σάρου, δηλ. 3*18=54 έτη. Χρησιμοποιούνταν για τον ακριβή εντοπισμό της μέρας και ώρας εμφάνισης των εκλείψεων στο μέλλον ή στο παρελθόν.