Πρόκειται για μια αξιοθαύμαστη συσκευή, που εξομοιώνει αυτόματα τις πολύπλοκες κινήσεις του ηλίου, της σελήνης και των γνωστών πλανητών της εποχής, όπως αυτές εμφανίζονται από οποιοδήποτε σημείο
της Γης. Αποτελεί τον πολυπλοκότερο μηχανισμό της αρχαιότητας. Επρόκειτο για μια αξιοθαύμαστη επινόηση, όπως μαρτυρούν οι σχετικές αναφορές αρχαίων συγγραφέων. Σύμφωνα με τον Κικέρωνα (1ος αι. μ.Χ.), ήταν το μοναδικό λάφυρο που κράτησε για τον εαυτό του ο Ρωμαίος στρατηγός Μάρκελλος μετά την πολιορκία των Συρακουσών.
Προτεινόμενη ανακατασκευή: Με κάθε χειροκίνητη περιστροφή της σφαίρας, ο κεντρικός εσωτερικός δίσκος περιστρέφεται ισόχρονα μέσω κατάλληλων οδοντωτών τροχών, με μια σχέση μετάδοσης 1:365,25 (3651/4), που ήταν η τότε θεωρούμενη διάρκεια του έτους. Στη συνέχεια, μέσω ενός συστήματος πολύπλοκων οδοντωτών τροχών, επιτυγχάνεται με εκπληκτική ακρίβεια η ανόμοια περιοδικότητα των παραπάνω ουράνιων σωμάτων, με την παράλληλη επιτάχυνση, επιβράδυνση και την ανάδρομη κίνησή τους. Ο ήλιος και οι εσωτερικοί πλανήτες του (Ερμής και Αφροδίτη), σύμφωνα με το γεωκεντρικό σύστημα, συμπεριλαμβάνουν μια κατάλληλη διάταξη οδοντωτών τροχών και αρθρωτών ράβδων με σχισμή, ώστε να επιτυγχάνονται οι φαινόμενες κινήσεις τους (γωνιακές ταχύτητες και ανάδρομες κινήσεις) εκτελώντας μια πλήρη περιστροφή στη διάρκεια του έτους. Οι εξωτερικοί πλανήτες (Άρης, Δίας και Κρόνος), αντιθέτως, φέρουν ένα ξεχωριστό ζεύγος έκκεντρων οδοντωτών τροχών με ένα ευφυές σύστημα πίρου-σχισμής για την περιοδικότητα (2 έτη και 10 μήνες, 12 έτη και 30 έτη αντίστοιχα) και τις αμφίδρομες κινήσεις τους. Η σελήνη φέρει την αντίστοιχη διάταξη οδοντωτών τροχών του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, για την εξασφάλιση της περιοδικότητας (27 και 1/3 ημέρες) και της γωνιακής ταχύτητάς της. Οι φάσεις της εμφανίζονται από την ταυτόχρονη περιστροφή της γύρω από τον άξονά της, μέσω ενός ζεύγους κάθετων οδοντωτών τροχών και ενός δερμάτινου κορδονιού εντός του σωληνίσκου στήριξής της.