Πρόκειται για έναν μηχανισμό (που μελέτησε και βελτίωσε ο Αρχιμήδης) κατάλληλο για την άντληση ύδατος μεγάλης παροχής αλλά μικρής υψομετρικής διαφοράς που χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα για τη μεταφορά ρευστών ή κοκκωδών υλικών.
Αποτελούνταν από έναν ξύλινο άξονα που έφερε περιελίξεις από λεπτά και εύκαμπτα κλαδιά ιτιάς ή λυγαριάς (κολλημένα το ένα πάνω στο άλλο), ώστε να δημιουργείται ένας ατέρμoνας κοχλίας. Ο κοχλίας εφαπτόταν εσωτερικά ενός ξύλινου (σανιδωτού) σωλήνα. Η μηχανή τοποθετούνταν συνήθως με κλίση 30 μοιρών στο νερό. Με την περιστροφή του κοχλία, μέσω βηματισμού εργάτη σε ενσωματωμένο τύμπανο (αρχικά) ή χειροστρόφαλου (τη ρωμαϊκή περίοδο), το εγκλωβισμένο στις σπείρες του νερό ανυψωνόταν και έρρεε από το στόμιο του σωλήνα.